جلوههایی از رسم عاشقی در
غزلهای سعدی
محمدامین فصحتی «سینا»
شیخ مصلح الدین سعدی شیرازی، این ستاره همیشه درخشنده آسمان شعر و انسانیت، شگردهای گوناگونی را برای هرچه بیشتر دلپذیر شدن غزلهای خود به کار میبندد، علاوه بر حس بالایی که بر غزلهای جناب شیخ حکمفرماست و نیز سادگی همراه با استواری در بافت جملات در هر غزل، شگردی محتوایی نیز پیش چشم اوست که در بیشتر غزلهایش کاربرد دارد و به رسم عاشقی راوی در این قالب شعری مربوط میشود. رسم عشق ورزی سعدی بر این منوال است که هم به قهر و هم به لطف معشوق خرسند است و از این بابت نه تنها گلهای ندارد و خشمی از خود نشان نمیدهد بلکه از فحوای کلام چنین بر میآید که عاشقی دست به سینه در نهایت خضوع و فروتنی و رضا و تسلیم هر گونه حکم معشوق را میپذیرد، این شیوه سبب میشود که مخاطب ارتباطی عمیق با راوی برقرار کند و به تعبیری این روند محتوایی را در حالتی مقایسهای بسنجد و در مجموع با آن همذات پنداری کند. یکی از نمونههای بارز این گونه از شگرد سعدی در غزل، در غزل معروفی با این مطلع دیده میشود:
خوبرویان جفا پیشه وفا نیز کنند
به کسان درد فرستند و دوا نیز کنند
در بیتهای بعدی این غزل، ادب، تسلیم و رضا موج میزند و جالب اینکه سعدی درخواستی را که از معشوق دارد مستقیماً بیان نمیکند چرا که در غیر این صورت کلام لطفی نداشت، همچنین «نیز» در مصراعهای زوج این غزل که جزء ردیف است بار معنایی بالایی دارد و منظور سعدی را یعنی همان خواهش غیر مستقیم، به خوبی و با سرعت به مخاطب میرساند:
پادشاهان ملاحت چو به نخجیر روند
صید را پای ببندند و رها نیز کنند
نام من گر برود بر دهنت باکی نیست
پادشاهان به غلط یاد گدا نیز کنند
تا اینکه در بیت آخر تواضع سعدی به سر حد کمال میرسد و حتی درخواست غیر مستقیم خود که همان وصل معشوق باشد را در نهایت ادب و رضا تخطئه میکند:
سعدیا! گر نکند یاد تو آن ماه، مرنج
ما که باشیم که اندیشه ما نیز کنند
شاعر خرسند و ثابت قدم در رضا و تسلیم تحت هیچ شرایطی احترام گذاشتن به معشوق را از یاد نمیبرد:
به تیغ اگر بزنی بی دریغ و برگردی
چو روی باز کنی بازت احترام کنند
او در کار معشوق دخالت و اظهارنظر نمیکند چرا که «رشتهای بر گردنش افکنده دوست، میبرد آنجا که خاطرخواه اوست»:
می ندانم خطر دوزخ و سودای بهشت
هر کجا خیمه زنی اهل دل آنجا آیند
جلوههای عرفان و معرفت با بیتهای فروتنانه سعدی پیوندی سخت برقرار میکند:
مرو ای دوست که ما بی تو نخواهیم نشست
مَبُر ای یار که ما از تو نخواهیم برید
فوران اخلاق شاعر در این موارد از رضا و تسلیم تبدیل به فضیلت پایبندی و تعهد نسبت به پیمان عاشقانه او با معشوق میشود.
و اما غزل معروفی از جناب سعدی با این مطلع را نباید از یاد برد که سخت با موضوع این مقاله در ارتباط است:
سلسله موی دوست حلقه دام بلاست
هر که در این حلقه نیست فارغ از این ماجراست
بیشتر بیتهای این غزل دربردارنده آمیزهای از رضا و پایبندی را در خود حفظ کرده است:
گر برود جان ما در طلب وصل دوست
حیف نباشد که دوست، دوست تر از جان ماست
مالک مُلک وجود حاکم رد و قبول
هرچه کند جور نیست ور تو بنالی خطاست
تیغ برآر از نیام، زهر در افکن به جام
کز قَبِل ما قبول وز طرف ما رضاست
گر بنوازی به لطف ور بگذاری به قهر
حکم تو بر ما روان زجر تو بر ما رواست
هر که به جور رقیب یا به جفای حبیب
عهد فرامُش کند مدعی و بی وفاست
سعدی از اخلاق دوست هرچه برآید نکوست
گو همه دشنام ده کز لب شیرین دعاست
در هر حال، شیرینی غزلهای سعدی را باید در این گونه از بیتهای بلند و به یاد ماندنی او نیز جویا شویم که در واقع این تسلیم و رضا و ادب به شخصیت انسانی خودِ شیخ مربوط میشود و اینجاست که باید صراحتاً گفت سعدی رسم عاشقی را به نیکی میداند و به مخاطب خود
نیز میآموزد.
زیارت اربعین
حضرت امام حسن عسکرى علیه السلام فرموده علامات مؤ من پنج چیز است
پنجاه و یک رکعت نماز گذاشتن که مراد هفده رکعت فریضه و سى و چهار رکعت
نافله است در هر شب و روز
و زیارت اربعین کردن
و انگشتر در دست راست کردن
و جبین را در سجده بر خاک گذاشتن
و بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمن الرَّحیمِ را بلند گفتن
و کیفیّت زیارت حضرت امام حسین علیه السلام در این روز
یکى زیارتیست که شیخ در تهذیب و مصباح روایت کرده از صفوان جمّال که گفت فرمود به من
مولایم حضرت صادق علیه السلام در زیارت اربعین که زیارت مى کنى
در هنگامى که روز بلند شده باشد و مى گوئى :
ثَوبُ التُّقی اَشرَفُ المَلابِس
Robe of chastity is the most elegant of all robes .
جامه پاکدامنی برازنده ترین جامه هاست .
آن خواجه که مال وجاه رابنده بود
دلداده جامه فریبنده بود
گوجامه پاکدامنی خواه که آن
بیش ازهمه برتنت برازنده بود.
شیرازیها برای کاشت گیاهان روی ساختمانها اضافه
تراکم تشویقی میگیرند .
بامهای سبز در شهر نرگسها
محیط زیست .
زیستبوم - سعید ارکانزاده یزدی:
اعضای شورای شهر شیراز که ساکنانش همیشه اهل گل و گیاه بودهاند، در ماههای گذشته به فکر تصویب لایحهای افتادند که ساخت بامهای سبز روی مجتمعهای مسکونی را تشویق کنند. بام سبز بامی است که پس از عایقبندی سقف ساختمان، بر آن گل و گیاه و حتی درخت میکارند و فضای آن به پارک کوچکی میماند که روی ساختمانها قرار گرفته است. ایده طراحی بام سبز در سالهای میانی قرن بیستم در اروپا شکل گرفت که به آن roof garden یا green roof میگفتند. از وقتی که آلودگی هوای کلانشهرهای ایران شدت گرفت و به گفته کارشناسان، کمبود فضای سبز افسردگی شهروندان را افزایش داد، مسئولان شهرهایی مانند شیراز تصمیم گرفتند، بامهای سبز را ایجاد کنند. شیراز در این میان، شهری پیشرو محسوب میشود. بنا بود در اصفهان نیز در سال گذشته لایحهای برای تشویق شهروندان به ساخت بامهای سبز به شورای شهر ارائه شود که هنوز از آن خبری نشده است. سازنده یک مجتمع مسکونی در شیراز با سقفی هزار متری، میتواند به اندازه 30درصد سطح بام ساختمانش یعنی 300 متر، از شهرداری تراکم مجانی دریافت کند به شرطی که بام خود را «سبز» کند. بام سبز که در سالهای اخیر مورد توجه مدیران تعدادی از کلانشهرهای ایران قرار گرفته است، اکنون راهبرد مناسبی برای جبران کمبود فضای سبز شهرها شناخته میشود. برای ساخت بام سبز، باید سقف را عایقبندی کرد که در نگاه اول، این عایقبندی برای سازنده ساختمان خیلی گران بهنظر میرسد، اما وقتی او با طراحان بام سبز صحبت میکند و هزینهها با قیمت عایقهای معمولی مقایسه میشود، درمییابد که ساخت بام سبز چندان هم هزینهبر نیست. به این ترتیب، او از یکسو به فضای سبز شهری کمک و از سوی دیگر در مصرف انرژی در ساختمان صرفهجویی میکند. همچنین با گرفتن تراکم اضافی توانسته است به سطح ملک بیفزاید. طبق آییننامه شهرداری شیراز، در خانههای بالای 50 متر میتوان بام سبز ایجاد کرد و البته این بام، فضای عمومی نیست. طبق این آییننامه، هرگونه فعالیت مورد استفاده عموم روی بام ممنوع است و درصورت تمایل ساکنان به انجام فعالیت عمومی روی بام، باید از شهرداری مجوز بگیرند. همچنین، از اضافه تراکم 30 درصد مساحت مفید بام برای ساخت کاربریهای مرتبط با بام سبز و البته کاربری غیرمسکونی نظیر سالن اجتماعات و سالن ورزشی استفاده خواهد شد.فاطمه هوشمند، رئیس کمیسیون شهرسازی شورای شهر شیراز، بامهای سبز را برای کلانشهرهای امروزی ضروری میداند و میگوید: «استاندارد سرانه فضای سبز جهانی 25 درصد است در حالی که در شیراز این سرانه نزدیک به 12/5 درصد است.» وی به «همشهری» میگوید: «بهتدریج باید با فرهنگسازی این بامها را معرفی کنیم. نمیتوانیم روی ایجاد بام در ساختمانهای دولتی که اکنون موجود است نیز تاکید داشته باشیم، چون بسیاری از این ساختمانها نمیتوانند بار اضافی گیاهان بر سقف را تحمل کنند، اما میتوان برای شروع کار، طراحان ساختمانهای دولتی در دست ساخت را تشویق کرد که از بامهای سبز استفاده کنند.» بام سبز چه فوایدی دارد؟ علاوه بر استفاده از فضای سبز بامها در پالایش هوا و نشاطانگیز شدن محیط زندگی، بالا رفتن بازده انرژی مهمترین فایده جانبی است که یک بام سبز برای اهالی ساختمان خواهد داشت. موادی که در باغ روی بام به کار میرود، عایق حرارتی است و باعث میشود که در زمستان و تابستان، سرما و گرمای هوا به ساختمان نفوذ نکند. به این ترتیب وسایل گرمایشی و سرمایشی کمتر کار خواهند کرد و انرژی کمتری هدر خواهد شد. یکی دیگر از مزایای ایجاد فضای سبز بر بامها، جلوگیری از سیلاب در قسمت فوقانی ساختمان است. هنگام بارش، باران در خاک این بامها نفوذ خواهد کرد و مانع جاری شدن آن در سطح بام میشود. شهروندانی که در ساختمانهایی با بام سبز زندگی میکنند نیز میتوانند با کاشت گیاهان دارویی بر بامها یا فراهم کردن زمینه نگهداری از پرندگان و حیوانات، اوقات فراغت خود را بگذرانند. بام سبز چطور ساخته میشود؟ برای ساخت بامهای سبز ابتدا باید به مقاومت بام ساختمان توجه کرد. ساختمان باید بتواند باری را که روی آن گذاشته میشود، تحمل کند. برای این کار باید یک کارشناس سازه، نیروهای وارد بر ساختمان را تحلیل کند و مطمئن شود که مواد و گیاهان روی سقف خطری برای ساختمان ندارد. امیربهرنگ خطیبی، مهندس سازه که در یکی از شرکتهایی که کار ساخت بامهای سبز را انجام میدهد مشغول به کا ر است، به «همشهری» میگوید: «برای ساختمانهایی که ساخته نشده است، میتوان سازهها را طوری طراحی کرد که توان تحمل بار بام سبز را داشته باشد، اما در ساختمانهای ساخته شده، نمیتوان همیشه طرح کسانی را که پیشنهاد آبنما، استخر یا بام سبز میدهند، اجرا کرد.» پس از اینکه مهندسان سازه با طراحی مناسب یا بالا بردن تحمل ساختمان، از ایمنی سقف اطمینان حاصل کردند باید بام بهطور کامل آببندی شود. خطیبی میگوید: «باید با عایقهای مناسب تمام راههای نفوذ آب به داخل بنا را سد کرد. کار عایقبندی و تحلیل سازه ساختمان از نظر استحکام، کارهای زیربنایی است و پس از آن، نوبت به طراحی فضای سبز میرسد که بسته به سلیقه مشتری و طراح، متفاوت است و با هزینههای گوناگونی انجام میشود.» به گفته وی، قیمت اجرای مراحل تحلیل سازه و عایقبندی یک بام، بر حسب کیفیت کار و مواد مصرف شده، به ازای هر متر بین 4 هزار و 300 تومان تا 23 هزار تومان در نوسان است. پیش از اینکه شهرداریها به فکر تشویق شهروندان برای ایجاد بامهای سبز بیفتند، برخی از ساکنان کلانشهرها به فکر درست کردن فضای سبز روی بام منازل خود افتادهاند و با توجه به این استقبال، شرکتهایی که بامهای سبز میسازند نیز تاسیس شده است. خطیبی میگوید: «در کلانشهرها که خانهها کوچک و فضای سبز بیشتری مورد نیاز است، بامهای سبز میتواند راه حلی برای کمبود این مشکل باشد. تاکنون بیشتر خانوادههای مرفه از ایجاد بامهای سبز استقبال کردهاند، اما بهتدریج میبینیم که این ایده میان شهروندان بیشتری رواج پیدا میکند.»
کد خبر : 32550 زمان ارسال خبر : یکشنبه 26/10/1389 ساعت : 17:48 رکورد علی دایی جاودانه می شود یاسرالقحطانی با توجه به سن و سالش می توانست در دو دوره 2011 و 2015 برای تیم ملی عربستان بازی کند و شش گل زده اش در جام ملت ها را افزایش دهد. |
با حذف تیم ملی عربستان از گردونه رقابت های جام ملت های 2011 ، تنها بازیکنی که می توانست به رکورد 14 گل زده علی دایی در جام ملت ها نزدیک شده و آن را بشکند از دور بازی ها کنار رفت و به نظر می رسد رکورد 14 گله دایی در جام ملت ها مانند رکورد 15 گله رونالدو در جام جهانی جاودانه باقی بماند. یاسرالقحطانی با توجه به سن و سالش می توانست در دو دوره 2011 و 2015 برای تیم ملی عربستان بازی کند و شش گل زده اش در جام ملت ها را افزایش دهد اما حالا با حذف عربستان و با توجه به این که او حتی یک گل هم در این دو بازی نزده به نظر می رسد این فاصله 8 گله حتی در جام ملتهای 2015 جام ملتها هم پابرجا باقی بماند و به این ترتیب با توجه به این موضوع و خط خوردن لی دونگ گوک 10 گله از لیست نهایی کره جنوبی ، علی دایی در صدر جدول باقی خواهد ماند. برترین گلزنان تاریخ جام ملت ها به این شرح می باشد:
6 گل: یاسرالقحطانی- عربستان |